Mehmet Ağa Kasrı Yaklaşık 100 yılı aşan tarihe sahip olan kasır, Cizre’nin eski tarihi sivil mimarisi ve sosyal yaşam tarzını yansıtan ve bugüne kadar gelebilmiş, ender tescilli yapılardan biri olarak kabul edilmektedir. Hamidiye Alayları binbaşılarından Fettah Ağa tarafından yaptırılmış olan yapı, toplam 1165 metrekare alana sahip, bir kısmı siyah bazalt taş, bir bölümü de beyaz kalker taştan yapılmış, 2 katlı ve önemli bir sivil mimari örneğidir. Cizre’nin güzel ve görülmeye değer yapılarından biri olan bu kasır, geçmişte kervanların da konakladıkları ve ağırlandıkları bir kervansaray görevi de görmüştür. Binlerce yıllık tarihi, coğrafyası, sosyoekonomik ve stratejik konumu gereği Mezopotamya, Orta Doğu ve dünyanın en önemli şehirlerinden biri olan Cizre’nin 3 tane tescilli evinden biri olan Tarihi Mehmet Ağa Kasrı’nın 412 m2’lik bir bölümü bugün koruma altına alınarak tarihi dokusuna uygun restorasyonu yapılmış ve turizme kazandırılmıştır. Bu çalışmada Cizre Tarihi Mehmet Ağa Kasrı, yapısal özellikleri ile ele alınıp irdelenecek, böylece Türkiye’nin zengin kültür miraslarından biri bilim dünyasına tanıtılacaktır.Şuanda Dengbej evi olarak kullanılmaktadır 

Hamidiye Kışla Binası, Cizre ilçesinde yer alan Geç Osmanlı Dönemi yapılarından biridir. Osmanlı padişahı II. Abdülhamit zamanında yaptırılan bina, Midyat ve Cizreli taş ustalarının eseridir. 4. Hudut Tabur Komutanlığı’na ait komuta merkezi olarak kullanılan bina, bodrum dahil 3 katlıdır. Günümüzde Kaymakamlık Binası olarak Hizmet vermektedir 

Uludere’de, Hilal beldesinde bulunan Beyaz Köprü, Hilal Deresi üzerindedir. 5 metre yüksekliğe sahip olan köprünün inşa tarihi bilinmez. Kesme ve moloz taştan yapılma tarihi köprünün bir kısmı, derenin taşması nedeniyle yıkık durumdadır.

Katip Yusuf Evi, Cizre’de yer alan tarihi bir yapıdır. Günümüzde kullanılmayan mekan, taştan yapılmış olup üstü toprak damla örtülmüştür. Yuvarlak kemerli pencerelere sahip olan Katip Yusuf Evi’nin inşa tarihi net olarak bilinmez.

Cizre Kalesi

M.Ö.4000 yıllarında Guti İmparatorluğu tarafından Cizre Surları ile Cizre Kalesi yaptırılmıştır. Cizre Kalesi şehrin kuzeyinde Dicle Nehri kıyısındadır.360 oda ve üç katlı olarak yaptırılmıştır. Bâbil, Med ve Asurlular tarafından onarım gördüğü gibi, Abbasiler döneminde Ömer oğlu Abdulaziz zamanında yıkılan yerler tekrar onarım görmüştür.

Kale üzerinde Emir Seyfeddin İbn İzzeddin Bey tarafından Seyfiyye medresesi yaptırılmıştır. Şimdi hala kale üzerinde mihrabı bulunmaktadır.

Cizre Kalesi, siyah bazalt taştan yaptırılmış olup, bey ve saray binaları ile lojman kısımları, mescit ve medrese, zindan, divan, askeri kısımlardan oluşurdu.

Cizre Kalesi’nin doğusunda Dicle Nehri içinde bulunan kayalar Cizre beylerinin Sadabad ve yazlık toplantı yeri idi. Sarayburnu Kapısından bir geçişi bulunurdu.

Cizre Kalesi içinde bulunan Hamidiye Kışlası (1897) Sultan Abdulhamit zamanında Alay Komutanı ve Paşa olarak tayin edilen Cizre Miran aşiretleri reisi Mustafa Paşa (Mıstı-i Miri) tarafından beyaz kalkerli taştan üç katlı olarak inşa ettirilmiştir.